CESUR BİR OFLU ÂLİM

Esslâmu Âleyküm Dostalar..

Mâlüm; son zamanlarda öne çıkan haberlerden biri de Diyanetin sigara konusuna yaklaşımıdır:

Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş, bu yıl hac ve umre organizasyonlarında sigara içmeyen din görevlilerinin tercih edileceğini açıkladı.”

“Sigaranın haram olduğunu milletimize anlatmalıyız."

 “Diyanet işleri; yıllardır sigara yüzünden insanlar ölüyor ve bağımlı hale geliyor, bu haramdır.”

 

Basında çıkan bu ve benzeri sigaranın zararlı oluşunu tekrar gündeme getiren gayretler, haberler vesilesiyle; ister istemez bundan 152 sene önce,  sigara/tütüne ve zararlarına karşı tavizsiz “Sigara Haramdır” fetvasını verip sesini yükselten Oflu Mehmed Emin Efendi’yi hatırlatıyoruz.. Yakın târihimizde tütün-sigaraya karşı en sert ve cesur şekilde karşı çıkan ilk isimlerden, âlimlerdendir..

 

Oflu Mehmed Efendi’yi kısaca tanıyalım:

1815’de Of’ta doğmuş, 1836’da İstanbul’a ilim tahsiline gitmiştir..

Kendi ifâdesine göre; kırkların 7.si Saçlı El-Hâc Mehmed efendiden dersler almıştır.

Fâtih Câmii şerifi ve medresesinde 30 seneyi aşan vaizlik ve medresede hocalık yapmıştır. Diyanet ansiklopedisinde; “Fatih dersiamlarından, vaiz ve zahid” olarak tanıtılır. 3 Padişah zamanında görev yapmıştır. Çoğu Osmanlı âlimi gibi çok yönlü bir ilim adamıdır. 1901’de istanbul’da vefat eder ve Fâtih Camii önünde, Fatih sultan Mehmed Cennet mekânın türbesinin tam karşısında defnedilir. Mezar taşında Osmanlı-Türkçe’siyle aynen şöyle yazar:

         Fatih camii şerifinde Cuma günleri vaizi Meclis-i İrşadîye ve Necatül Mü’minin vesâir risalelerinin müellifi meşhûr ulemai kiramdan faziletli Of’lu El-Hac Muhammed Emin Efendinin kabridir: H:1319.

 

Oflu Mehmed Emin Efendini ömrü hep, halka nasihatle ilim öğretmekle meşgul olarak geçer.. Fatih Medresesinde hocalık, Cami vaizliği yanında eserler-risaleler yazar..

 

Şimdi konumuza dönelim:

Tütün-sigara nargile vb. keyif verici içeceklerin haram olduğunu sık sık söyler. Bu konuda yazdığı fetvasını Fatih Camii Şerifinin kapısına asar. Bununla da kalmaz, İnsanları vaaz ve nasîhatla olduğu gibi yazı ve kitapla da îkaz etmeyi görev bilir. Uyarı ve irşadlarını tüm topluma yaymak için Duhan Risalesi”ni de kaleme alır, yazar.. Kitabının ismi; “Duhan hakkında; Mürşid-i İhvan Risalesi’dir”. Duhan-sigara- Risalesinde neden sigara içilmemesi gerektiğini tam 43 maddede delilleriyle sıralar, îzah eder. Tütünü-sigarayı bırakırken Allahtan “af dileme”  tevbe istiğfar edilmesi, keffâret ödenmesi gerektiğini de kaydeder. Duhan Risâlesinde; “Bu risaleyi, kim alıp şehirlere ve köylere dağıtırsa ve böylece insanların ıslahına sebep olursa, Rabbimiz, iki cihanda kendisini aziz eyleyip hayırlı muratları ile müşer­ref eyleye” diye de dua eder..

 

Zâten Oflu Mehmed Edendi, diğer eser ve risâlelerinde olduğu gibi, Duhan risalesinde de İslâmî anlayış ve anlatış bicimi; dönemin şartları ne olursa olsun, rizâen lillah doğru bildiğini sakınmadan  tebliğ ve irşad vasifesini yerine getiren, yaşadığı dönemin sorunlarına çözümler bulup fetvelar veren celâlli bir âlimdir..

İşte; 20 civarında kitap ve risaleleri bulunan Oflu Mehmed Efendi’nin Duhan risalesi “en dikkat çekici” eseri haline gelir. İstanbul ve Anadolu’da isminden söz ettirir, Meğer tütünü yurt dışından ülkeye getirip satan, sattıran, halkı zehirleyerek para kazanıp kârına kâr katan rantçıların menfaatlerine çomak sokmuştur. Devrin tütün baronları tarafından araya “birileri”ni koyarak şikayet edilir!

Tarih 30 ocak 1867 çarşambayı gösterir:

Maarif Nezareti (bugünün Milli Eğitim Bakanlığı), Zaptiye Müşiriyeti (sivil iç güvenlik emniyeti)’nden yazılan kitap-risale hakkında bir inceleme ister. Yapılan incelemeden sonra tütün-sigara aleyhindeki risale yasaklanır. Mehmed Emin Efendi, iki yıllığına Kütahya’ya sürgüne gönderilir.  Risaleyi basan Bosnevi Ali Efendi’nin matbaası bir ay süreliğine kapatılır..

Görünen o ki; bu olay (bugün sağlık sektöründeki bâzı rantler gibi) rant odaklarının devlet üzerinde etkisini gösterebilecek misallerden biridir. Bu asırda “tütüne karşı yazılmış en önemli reddiye” olarak tarihe geçer.

 

Evet.. Bilmeliyiz ki; “herkes görevini yaptı yapıyor”

Aradan seneler geçer.. 19 temmuz 2009’da; yasal adım atılır: “İkâmete mahsus konutlar haricinde kamu ve özel tüm binaların kapalı alanlarında, toplu taşıma araçlarında sigara içilemez” denir ve yasalaşır... Elhamdülillah..

Ülkemizde bugün; Dumansız hava sahasının önünü açan cesur âlim; Mehmed Efendiyi anmak, gündeme getirmek üzerimize bir vefa ve minnet borcumuzdur. O’nu ihlaslı kaleme aldığı diğer eserleri ile de hayırla yâd ediyoruz.

Allah Rahmet eylesin.

Onun nasihatleri ve bıraktığı ihlâslı eserleri ile Allah cümlemizi ve ümmeti, hasseten bölge insanımızı “önce Of’umuzu” faydalandırsın, Âmin.

 

Sigara mevzuunda gayretleri bulunan diğer isimsiz öncü âlimlerimiz gibi, Oflu Mehmed Efendi’nin de ruhunu buyrun sevindirelim:

“El Fatiha”

 

 

İstifâde edilen eserlerden:

Duhan Risalesi: Oflu Mehmed Efendi. (Osmanlıcası)

TDV İslam Ansiklobedisi

Türk Tarih Kurumu eski Başkanı Prof. Dr. Ali Birinci: Tarih Yolunda 2001.

1.Uluslar arası geçmişten günümüze Trabzonda dînî hayat sempoyumu 2016

 

 

YORUM EKLE
YORUMLAR
MEHMED
MEHMED - 5 yıl Önce

Ve Aleyküm Selam ve Rahmetullahi ve Berakâtuh.

banner81

banner22

banner21

banner24